فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
فاطمه عسکری؛ فاطمه سفیدکن؛ محمدامین سلطانی پور؛ مهدی میرزا؛ سمیه فکری قمی
چکیده
جنس Pycnocycla متعلق به خانواده Apiaceae است و در ایران 8 گونه چندساله دارد. در این مطالعه بازده اسانس و ترکیبهای شیمیایی دو گونه P. nodiflora و P. flabellifolia بررسی شد. به این منظور اندام هوایی گیاهان در مرحله بذردهی بهترتیب از دو رویشگاه در استان هرمزگان در دو سال متوالی و استان کرمانشاه در یکسال جمعآوری شدند. اندامهای ساقه، برگ و بذر جدا و در ...
بیشتر
جنس Pycnocycla متعلق به خانواده Apiaceae است و در ایران 8 گونه چندساله دارد. در این مطالعه بازده اسانس و ترکیبهای شیمیایی دو گونه P. nodiflora و P. flabellifolia بررسی شد. به این منظور اندام هوایی گیاهان در مرحله بذردهی بهترتیب از دو رویشگاه در استان هرمزگان در دو سال متوالی و استان کرمانشاه در یکسال جمعآوری شدند. اندامهای ساقه، برگ و بذر جدا و در سایه خشک شدند. اسانس به روش تقطیر با آب توسط دستگاه کلونجر به مدت 3 ساعت استخراج گردید. تعیین درصد و نوع ترکیبهای شیمیایی با استفاده از دستگاههای GC و GC/MS انجام شد. بازده اسانس ساقه و برگ گونه P. nodiflora در دو سال متوالی در رویشگاه تنگزاغ هرمزگان 0.23% و 1.21% و بازده اسانس بذر 0.23% بود. در رویشگاه آبماه بازده اسانس ساقه و برگ در دو سال متوالی 0.02% و 0.06% و بازده اسانس بذر 0.01% بود. کاریوفیلن اکسید (7.8% تا 28.1%) و بتا-اودسمول (15.5% تا 57.2%) ترکیبهای عمده در اسانس ساقه، برگ و بذر در تمام نمونههای مورد بررسی P. nodiflora بودند. در گونه P. flabellifolia بازده اسانس ساقه و برگ (0.66%) و بذر (0.76%) بود. ترکیبهای غالب در اسانس ساقه و برگ P. flabellifolia شامل سیس-بتا-اوسیمن (33.8%)، ترانس-بتا-اوسیمن (39.6%) و ترپینولن (12.9%) بودند. در اسانس بذر P. flabellifolia ترانس-بتا-اوسیمن (28%)، سیس-بتا-اوسیمن (31%) و ترپینولن (12.6%) ترکیبهای عمده بودند.
شناسایی، معرفی، اکولوژی و دانش بومی
عبدالحمید حاجبی؛ حمیدرضا میرداوودی؛ محمدامین سلطانی پور
چکیده
در این تحقیق، به مطالعه نیازهای اکولوژیک گونه انحصاری و دارویی کلاجوک (Pulicaria aucheri (Boiss.) Jaub. & Spach) در استان هرمزگان پرداخته شد. بررسیها در سه رویشگاه اصلی گونه شامل بستک، سیرمند و گنو انجام شد. تجزیهو تحلیل پارامترهای رویشگاهی در مناطق مذکور نشان داد که تمام پارامترهای اندازهگیری بجز فراوانی در سطح احتمال 5% اختلاف معنیدار دارند. ...
بیشتر
در این تحقیق، به مطالعه نیازهای اکولوژیک گونه انحصاری و دارویی کلاجوک (Pulicaria aucheri (Boiss.) Jaub. & Spach) در استان هرمزگان پرداخته شد. بررسیها در سه رویشگاه اصلی گونه شامل بستک، سیرمند و گنو انجام شد. تجزیهو تحلیل پارامترهای رویشگاهی در مناطق مذکور نشان داد که تمام پارامترهای اندازهگیری بجز فراوانی در سطح احتمال 5% اختلاف معنیدار دارند. متوسط سطح پوشش، تراکم و فراوانی این گونه بهترتیب 3/5%، 2611 گیاه در هکتار و 66% بود. بیشترین درصد پوششتاجی کل، تولید علوفه در هکتار، تعداد گیاه در هکتار، درصد لاشبرگ، درصد پوشش تاجی و ارتفاع هر گیاه در منطقه سیرمند مشاهده شد. بیشترین درصد خاک بدون پوشش در منطقه بستک و بیشترین درصد سنگ و سنگریزه در منطقه گنو اندازهگیری شد. تجزیهو تحلیل پارامترهای خاک مناطق نشان داد که تمام پارامترهای اندازهگیری بجز اسیدیته خاک در سطح احتمال 5% اختلاف معنیدار دارند. بیشترین میزان هدایت الکتریکی، درصد اشباع و سیلت خاک در منطقه بستک بدست آمد. منطقه سیرمند بیشترین مقدار آهک و شن خاک را داشت. همچنین، بیشترین درصد کربن آلی، ازت و رس خاک در منطقه گنو مشاهده شد. بافت خاک در منطقه بستک لومی و شنیلومی، در منطقه سیرمند شنیلومی و در منطقه گنو شنیرسیلومی بود. نتایج مطالعات فنولوژی نشان داد که زمان اوج گلدهی (اواسط اسفند تا اواسط فروردینماه) بهترین زمان برداشت سرشاخههای گلدار این گونه برای مصارف دارویی است. با توجه به انحصاری بودن، اسانسدار بودن و داشتن اثرهای ضدمیکروبی و همچنین تعلیف شدید توسط دام، لازم است توجه بیشتری به این گونه باارزش شود.
محمدامین سلطانیپور؛ سیدمحسن حسامزاده حجازی؛ پریسا جنوبی؛ مهدی میرزا
چکیده
گیاه مورخوش (Zhumeria majdae Rech. f. & Wendelbo)، گونهای دارویی، انحصاری و در معرض انقراض است که از ارتفاع 520 تا 1450 متر از سطح دریا در شیبهای بسیار تند صخرهها و کوهستانها در جنوب کشور پراکنش دارد. این گونه در درمان ناراحتیهای گوارشی مانند اسهال، نفخ، دل درد و ترشی معده، سوزش معده و سرماخوردگی کاربرد دارد و برگ تازه له شده برای بهبود ...
بیشتر
گیاه مورخوش (Zhumeria majdae Rech. f. & Wendelbo)، گونهای دارویی، انحصاری و در معرض انقراض است که از ارتفاع 520 تا 1450 متر از سطح دریا در شیبهای بسیار تند صخرهها و کوهستانها در جنوب کشور پراکنش دارد. این گونه در درمان ناراحتیهای گوارشی مانند اسهال، نفخ، دل درد و ترشی معده، سوزش معده و سرماخوردگی کاربرد دارد و برگ تازه له شده برای بهبود سردرد و التیام زخم و همچنین بهعنوان خنکی مصرف میشود. بهمنظور بررسی تنوع اسانس در افراد جمعیتهای گونه، اندامهای هوایی پنج فرد (بوته) در مرحله گلدهی از یازده رویشگاه آن در استان هرمزگان جمعآوری و به روش تقطیر با آب توسط دستگاه طرح کلونجر طبق فارماکوپه بریتانیا برای مدت سه ساعت اسانسگیری شد. ترکیبهای شیمیایی اسانسها با استفاده از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. بازده خشک اسانس، هم در رویشگاههای مختلف و هم در افراد مختلف یک رویشگاه متفاوت بود. بیشترین بازده خشک اسانس در منطقه آبماه با میانگین 9/5% و کمترین آن در منطقه سیرمند با میانگین 9/1% بود. همچنین بیشترین بازده خشک اسانس در فرد دوم از منطقه آبماه با 9/7% و کمترین آن در فرد سوم در منطقه سیرمند با 9/0% بود. تعداد 25 ترکیب شیمیایی در اسانس برگ گیاه مورخوش در مرحله گلدهی در افراد مختلف رویشگاههای متفاوت شناسایی شد. مقایسه افراد داخل یک جمعیت نشان داد که افراد یک جمعیت در داشتن ترکیبهای شیمیایی تنوع نشان میدهند. از میان ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس 55 فرد مورد مطالعه، ترکیبهای لینالول (۸/71%-۴/42%)، کامفور (9/40%-2/17%)، نرول (۷/5%-۴/0%) و بورنئول (9/4%-9/0%) بهطور گسترده تنوع نشان دادند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل دادههای شیمیایی با نرمافزار PCA نشان داد که افراد جمعیتهای مختلف گونه مورخوش در دو گروه قرار میگیرند. در گروه اول 12 فرد که درصد دو ترکیب اصلی لینالول و کامفور به هم نزدیک بود قرار گرفتند و 43 فرد بعدی در گروه دوم که درصد دو ترکیب اصلی یادشده از هم دور بود قرار گرفتند.
محمدامین سلطانیپور؛ رحمان اسدپور؛ عبدالحمید حاجبی؛ نوازالله مرادی
چکیده
با توجه به اهمیت گیاهان دارویی در درمان بیماریها و همچنین محدود بودن رویشگاههای طبیعی، کمی زادآوری و قطع بیرویه، برنامهریزی جهت کشت و اهلی کردن آنها بسیار ضروری به نظر میرسد. در این بررسی جهت تعیین تأثیر تیمارهای خوابشکنی بر روی جوانهزنی و بنیه بذر گونههای دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare L.)، مریمگلی جنوبی (Salvia sharifii Rech. et Esfand.) ...
بیشتر
با توجه به اهمیت گیاهان دارویی در درمان بیماریها و همچنین محدود بودن رویشگاههای طبیعی، کمی زادآوری و قطع بیرویه، برنامهریزی جهت کشت و اهلی کردن آنها بسیار ضروری به نظر میرسد. در این بررسی جهت تعیین تأثیر تیمارهای خوابشکنی بر روی جوانهزنی و بنیه بذر گونههای دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare L.)، مریمگلی جنوبی (Salvia sharifii Rech. et Esfand.) و برگ نمدی درختچهای (Abutilon fruticosum Guill. et Perr.)، بذر این گونهها از رویشگاه اصلی آنها جمعآوری و هفت تیمار پیش رویشی شامل آب گرم، اسید سولفوریک غلیظ به مدت 5، 10 و 15 دقیقه، نیترات پتاسیم 2/0 درصد، سرما (دمای 5 درجه به مدت 24 ساعت) و آب معمولی (شاهد) بر آنها اعمال گردید. پس از آن بذرها به مدت 14 روز در پتریدیش کشت شد و بعد صفات مورد نظر اندازهگیری شدند. این بررسی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که بین تیمارهای اعمال شده اختلاف بسیار معنیداری وجود دارد. مقایسه میانگینها نشان داد که از بین تیمارهای اعمال شده، اسید سولفوریک به مدت 10 دقیقه در گیاه رازیانه، نیترات پتاسیم در گیاه مریمگلی جنوبی و اسید سولفوریک به مدت 15دقیقه در گیاه برگ نمدی درختچهای بیشترین تأثیر را داشته و درصد و سرعت جوانهزنی بذر این گونهها را افزایش داده است. در گیاه مریمگلی جنوبی بیشترین شاخص بنیه بذر به میزان 75/191 مربوط به تیمار شاهد و کمترین شاخص بنیه بذر به میزان صفر مربوط به تیمارهای اسید 10 و 15 دقیقه بود. در گیاه رازیانه بیشترین شاخص بنیه بذر به میزان 75/365 مربوط به تیمار سرما و کمترین شاخص بنیه بذر به میزان صفر مربوط به تیمار آب گرم بود. در گیاه برگ نمدی درختچهای بیشترین شاخص بنیه بذر به میزان 4/23 مربوط به تیمار اسید 10 دقیقه و پس از آن تیمار اسید 15 دقیقه به میزان 5/22 و کمترین شاخص بنیه بذر به میزان صفر مربوط به تیمارهای شاهد، آب گرم، سرما و نیترات پتاسیم بود.
محمدامین سلطانی پور
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، ، صفحه 218-225
چکیده
به منظور بررسی ارتباط عوامل اکولوژیک با انتشار و فراوانی گونه Rech. & Esfand Salvia mirzayanii، این تحقیق از سال 1380 به مدت دو سال در استان هرمزگان انجام شد. گونه Salvia mirzayaniiیکی از گونههای دارویی مهم استان هرمزگان است که از زمانهای قدیم در درمان بیماریهای گوارشی چون سنگینی و سوزش معده، اسهال، شکم درد، مسمومیت، درد مفاصل، سردرد، التیام زخم ...
بیشتر
به منظور بررسی ارتباط عوامل اکولوژیک با انتشار و فراوانی گونه Rech. & Esfand Salvia mirzayanii، این تحقیق از سال 1380 به مدت دو سال در استان هرمزگان انجام شد. گونه Salvia mirzayaniiیکی از گونههای دارویی مهم استان هرمزگان است که از زمانهای قدیم در درمان بیماریهای گوارشی چون سنگینی و سوزش معده، اسهال، شکم درد، مسمومیت، درد مفاصل، سردرد، التیام زخم و کاهش چربی و قند خون توسط بومیان استان هرمزگان مصرف میشود. در این بررسی علاوه بر تهیه نقشه پراکنش، وضعیت اقلیمی، آب و هوایی، خاک، زمین شناسی، قابلیت اراضی و فلور مناطق انتشار طبیعی،شاخصهای رویشی همچون ارتفاع، سطح تاج پوشش، تراکم و درصد پوشش تاجی مورد اندازهگیری قرار گرفت. این گونه در مناطق کوهستانی استان بر روی سازندهای آهکها و مارنهای میوسن و آهکهای آسماری جهرم از ارتفاع 2100 –600 متر از سطح دریا پراکنش دارد. خاک مناطق پراکنش دارای بافت لومی شنی با هدایت الکتریکی 71/0 تا 31/0 میلیموس بر سانتیمتر و اسیدیته 46/8 تا 21/8 است. حداقل و حداکثر مطلق درجه حرارت مناطق پراکنش گونه صفر و پنجاه درجه سانتیگراد میباشد.
محمدامین سلطانی پور؛ رحمان اسدپور
دوره 22، شماره 4 ، بهمن 1385، ، صفحه 332-340
چکیده
گونه دارویی Tanacetum fruticulosum Ledeb. از زمانهای قدیم به صورت سنتی در برطرف شدن دلدرد، شکم درد و نفخ مصرف می شده است. به منظور شناخت برخی خصوصیات اکولوژیکی این گونه درمنه جهت معرفی به منظور کشت انبوه آن در اراضی زراعی و استفاده در صنایع دارویی و همچنین جلوگیری از تخریب رویشگاههای طبیعی گونه، این بررسی در سال 1382 در استان هرمزگان انجام شد. مشخصات ...
بیشتر
گونه دارویی Tanacetum fruticulosum Ledeb. از زمانهای قدیم به صورت سنتی در برطرف شدن دلدرد، شکم درد و نفخ مصرف می شده است. به منظور شناخت برخی خصوصیات اکولوژیکی این گونه درمنه جهت معرفی به منظور کشت انبوه آن در اراضی زراعی و استفاده در صنایع دارویی و همچنین جلوگیری از تخریب رویشگاههای طبیعی گونه، این بررسی در سال 1382 در استان هرمزگان انجام شد. مشخصات اقلیمی، زمین شناسی، ژئومورفولوژی، تیپ های اراضی، گیاهان همراه، تیپ رویشگاه و نقشه پراکنش همراه اندازه گیری متغیرهای رویشی، تجزیه فیزیکی و شیمیایی خاک برای گیاه در رویشگاه آن انجام گرفت. این گونه در شیب شمالی کوه باغ چنار و گدارشاه از توابع فارغان شهرستان حاجی آباد در شمال استان، در ارتفاع 2400-2000 متر از سطح دریا پراکنش دارد. اقلیم محل پراکنش گونه خشک بیابانی معتدل است. خاک دارای بافت لومی با 8.2-8.06=pH و 1.06-0.58=Ec میلی موس بر سانتیمتر می باشد. تیپ رویشگاه ارس- بادام است و بیش از 40 گونه گیاهی از جمله گونه های توربید، خنجک، بادام تلخ، زیتون، بنه، کلپوره، تنگرس و گون در محدوده رویشی آن پراکنش دارند. مقایسه میانگین های متغیرهای رویشی اندازه گیری شده بین دو رویشگاه نشان داد که دو منطقه از نظر کلیه متغیرهای اندازه گیری شده تفاوت معنی دار دارند و منطقه گدارشاه از وضعیت مناسبتری نسبت به منطقه باغ چنار برخوردار است.
محمدامین سلطانی پور؛ پرویز باباخانلو
چکیده
بررسی اکولوژیک گیاهان اسانسدار استان هرمزگان از سال 1374 به مدت دو سال در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان انجام شد. با استفاده از منابع موجود و افراد آگاه و مطلع نسبت به جمعآوری گیاهان اسانسدار استان اقدام و اطلاعاتی از قبیل نام فارسی، نام محلی، نام علمی، نام خانواده، محل پراکنش، وضعیت رویشگاه، ارتفاع از سطح ...
بیشتر
بررسی اکولوژیک گیاهان اسانسدار استان هرمزگان از سال 1374 به مدت دو سال در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان انجام شد. با استفاده از منابع موجود و افراد آگاه و مطلع نسبت به جمعآوری گیاهان اسانسدار استان اقدام و اطلاعاتی از قبیل نام فارسی، نام محلی، نام علمی، نام خانواده، محل پراکنش، وضعیت رویشگاه، ارتفاع از سطح دریا، اقلیم، متوسط بارندگی سالانه و درجه حرارت متوسط محل رویش و گیاهان همراه برای کلیه گیاهان یادداشت گردید. در پایان بررسی در مجموع 113 گونه مربوط به 70 جنس و 31 خانواده شناسایی گردید که تعداد 80 گونه بومی استان و تعداد 79 گونه دارای استفادههای درمانی رایج و سنتی بودند. این گیاهان در مناطق مختلف ساحلی، استپی گرم شمال و ارتفاعات و کوههای بالنسبه بلند استان از ارتفاع 10 تا 3000 متر از سطح دریا در اقلیمهای مختلف گرم و نیمه خشک، گرم و نیمه خشک بیابانی، گرم و خشک بیابانی و گرم و خشک، با متوسط بارندگی 300-150 میلیمتر و درجه حرارت متوسط 5/27 - 5/17 درجه سانتیگراد پراکنش دارند. تعداد 26 گونه از گیاهان اسانس دار استان به شکل درخت، 9 گونه حالت درختچهای، 24 گونه حالت بوتهای و 54 گونه به شکل علفی دیده میشوند. تعداد 31 گونه از این گیاهان از گونههای دارویی پر مصرف در بین مردم هستند، تعداد 15 گونه در منابع به آنها اشاره نشده یا کمتر به آنها اشاره شده است و تعداد 12 گونه به صورت سنتی به کشورهای حوزه خلیج فارس و دریای عمان صادر می شود.
محمدامین سلطانی پور؛ رحمان اسدپور
چکیده
گونه آویشن استکو با نام علمی Gontscharovia popovii (B. Fedtsch. & Gontsch.) Boriss از زمانهای قدیم به صورت سنتی در درمان بیماریهای تب، سرماخوردگی، استخوان درد و نفخ مصرف می شود. به منظور شناخت برخی خصوصیات اکولوژیکی گونه آویشن استکو جهت معرفی به منظور کشت انبوه آن در اراضی زراعی و استفاده در صنایع دارویی و همچنین جلوگیری از تخریب رویشگاههای طبیعی گونه، ...
بیشتر
گونه آویشن استکو با نام علمی Gontscharovia popovii (B. Fedtsch. & Gontsch.) Boriss از زمانهای قدیم به صورت سنتی در درمان بیماریهای تب، سرماخوردگی، استخوان درد و نفخ مصرف می شود. به منظور شناخت برخی خصوصیات اکولوژیکی گونه آویشن استکو جهت معرفی به منظور کشت انبوه آن در اراضی زراعی و استفاده در صنایع دارویی و همچنین جلوگیری از تخریب رویشگاههای طبیعی گونه، این بررسی در سال 1382 در استان هرمزگان انجام شد. مشخصات اقلیمی، زمین شناختی، ژئو مورفولوژیکی، تیپهای اراضی، گیاهان همراه، تیپ رویشگاه و نقشه پراکنش همراه اندازه گیری متغیرهای رویشی، تجزیه فیزیکی و شیمیایی خاک برای گیاه در رویشگاه آن انجام گرفت. این گونه در شیب شمالی کوه بخون از توابع فارغان شهرستان حاجی آباد در شمال استان، در ارتفاع 1900 متر از سطح دریا پراکنش دارد. اقلیم محل پراکنش گونه گرم و خشک بیابانی است. خاک دارای بافت لومی با 7.79=PH و 1.18=EC میلی موس بر سانتیمتر می باشد. تیپ رویشگاه گونه ارس – بادام است و بیش از 30 گونه گیاهی از جمله گونه های توربید، خنجک، بادام تلخ، زیتون، بنه، کلپوره، تنگرس و گون در محدوده رویشی آن پراکنش دارند.
رحمان اسدپور؛ محمدامین سلطانی پور
چکیده
آویشن شیرازی از زمانهای قدیم به صورت سنتی در درمان ناراحتیهایی چون اسهال شدید، سرماخوردگی، نفخ، سردرد، زخم، تب، حساسیتهای پوستی، چربی و قند خون مصرف میشود. به منظور شناخت برخی ویژگیهای اکولوژیکی گونه دارویی آویشن شیرازی (Zataria multiflora) جهت معرفی به منظور کشت انبوه آن در اراضی زراعی و استفاده در صنایع دارویی و همچنین جلوگیری از تخریب ...
بیشتر
آویشن شیرازی از زمانهای قدیم به صورت سنتی در درمان ناراحتیهایی چون اسهال شدید، سرماخوردگی، نفخ، سردرد، زخم، تب، حساسیتهای پوستی، چربی و قند خون مصرف میشود. به منظور شناخت برخی ویژگیهای اکولوژیکی گونه دارویی آویشن شیرازی (Zataria multiflora) جهت معرفی به منظور کشت انبوه آن در اراضی زراعی و استفاده در صنایع دارویی و همچنین جلوگیری از تخریب رویشگاههای طبیعی گونه، این بررسی از سال 1379 به مدت دو سال در استان هرمزگان انجام شد. مشخصات اقلیمی، زمینشناختی، ژئو مورفولوژیکی، تیپهای اراضی، گیاهان همراه، تیپ رویشگاه و نقشه پراکنش برای تمام مناطق پراکنش و اندازه گیری مؤلفههای مؤلفههای رویشی، تجزیه فیزیکی و شیمیایی خاک و مطالعه فنولوژی در سه منطقه احمدی، بادافشان و تنگ زاغ انجام گرفت. این گونه از شمالی ترین نقطه استان تا نزدیکترین منطقه به خلیج فارس (آبگرم گنو) و از غربی ترین نقطه در کوه چاه شنبه گاوبندی تا منطقه بشاگرد (کوه شنگ خمینی شهر) در شرق استان، از ارتفاع 250 تا 1850 متر پراکنش دارد. اقلیم محل پراکنش گونه گرم و نیمه خشک و گرم و نیمه خشک بیابانی است. 57.6 درصد از رویشگاههای گونه دارای رخساره کوهستان و 54.6 درصد آنها دارای سازندهای آهکی هستند. خاک دارای بافت لومی شنی با 8.4-7.9= pH و 1.05-0.58=EC میلی موس بر سانتیمترمی باشد. در رویشگاههای مختلف این گونه بیش از 150 گونه گیاهی شناسایی شد که گونه های ناگرد، بادام تلخ، کسور، بنه، کلپوره، تنگرس و گون در تمام رویشگاهها مشترک بودند.
عبدالحمید حاجبی؛ محمدامین سلطانی پور
چکیده
گیاه مورخوش یکی از مهمترین و پرمصرف ترین گونه های دارویی استان هرمزگان می باشد که مصرف درمانی سنتی آن بسیار رایج است. با توجه به اهمیتی که این گونه در درمان برخی از بیماریها دارد و همچنین عواملی نظیر محدود بودن رویشگاههای طبیعی ، کمی زادآوری و قطع بی رویه ، برنامه ریزی جهت کشت و اهلی کردن آن بسیار ضروری به نظر می رسد. در این بررسی ...
بیشتر
گیاه مورخوش یکی از مهمترین و پرمصرف ترین گونه های دارویی استان هرمزگان می باشد که مصرف درمانی سنتی آن بسیار رایج است. با توجه به اهمیتی که این گونه در درمان برخی از بیماریها دارد و همچنین عواملی نظیر محدود بودن رویشگاههای طبیعی ، کمی زادآوری و قطع بی رویه ، برنامه ریزی جهت کشت و اهلی کردن آن بسیار ضروری به نظر می رسد. در این بررسی جهت تعیین تاثیر محل جمع آوری و تیمارهای پیش رویشی بر روی جوانه زنی بذر مورخوش ابتدا بذر این گونه را از دو رویشگاه اصلی آن(رویشگاه گنو و سرچاهان) جمع آوری نموده و بعد چهار تیمار پیش رویشی (آب گرم، اسید سولفوریک به مدت 15 و 30 دقیقه و خراش دهی مکانیکی) بر روی آنها اعمال گردید، پس از آن بذرها به مدت 14 روز در پتری دیش کشت گردید و بعد صفات مورد نظر اندازه گیری شد. این بررسی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4تکرار انجام گرفت.نتایج نشان داد که بین دو رویشگاه جمع آوری بذر و همچنین بین تیمارهای پیش رویشی اعمال شده اختلاف بسیار معنی داری وجود دارد. مقایسه میانگین ها نشان داد که از بین دو محل جمع آوری بذر تهیه شده از رویشگاه سرچاهان و از تیمارهای پیش رویشی اعمال شده ،تیمار اسید سولفوریک 15 دقیقه بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی را داشتند.همچنین شاخص بنیه بذر رویشگاه سرچاهان نسبت به گنو بیشتر بود.
محمدامین سلطانی پور
چکیده
مطالعه فنولوژیک برای تنظیم برنامههای بهرهبرداری از گیاهان، میزان مواد مؤثر، جمعآوری بذرها، مبارزه با آفات گیاهی، جلوگیری از برداشتهای بیموقع، از بین بردن گیاهان هرز و مهاجم، پرورش زنبور عسل و شناخت ارزش غذایی گونههای گیاهی در مراحل مختلف حیاتی حایز اهمیت فراوانی است. در این بررسی سه محل در عرضها و نقاط مختلف ارتفاعی ...
بیشتر
مطالعه فنولوژیک برای تنظیم برنامههای بهرهبرداری از گیاهان، میزان مواد مؤثر، جمعآوری بذرها، مبارزه با آفات گیاهی، جلوگیری از برداشتهای بیموقع، از بین بردن گیاهان هرز و مهاجم، پرورش زنبور عسل و شناخت ارزش غذایی گونههای گیاهی در مراحل مختلف حیاتی حایز اهمیت فراوانی است. در این بررسی سه محل در عرضها و نقاط مختلف ارتفاعی با تنوع گیاهی متفاوت در محدوده جغرافیایی استان هرمزگان بین 800 تا 1400 متر ارتفاع از سطح دریا برگزیده شدند. در هر رویشگاه فعالیتهای رویشی و زایشی گونه دارویی مورخوش (Zhumeria majdae) هر هفته یکبار در مدت 2 سال ثبت گردید. نتایج این بررسی نشان میدهد که به طور کلی اختلاف زمانی از آغاز رشد تا پایان رشد زایشی حدود 20 روز، تفاوت طول دوره رکود حداکثر کمتر از یک ماه، اختلاف دوره آغاز رشد زایشی تا گلدهی کامل حداکثر دو هفته و اختلاف طول دوره ظهور بذر تا ریزش کامل آن در مناطق مختلف ارتفاعی 15 روز است و به طور کلی طول این دوره حداقل 40 روز و حداکثر دو ماه است. آغاز رشد رویشی بین هفته سوم بهمن تا هفته اول اسفند ماه متغیر است و زمان اوج برگدهی از هفته سوم اسفند تا هفته اول فروردین ماه در نوسان است. شروع دوره رکود از هفته اول تا هفته آخر خرداد ماه متغیر میباشد. به طور کلی با توجه به مناطق مورد مطالعه میتوان نتیجه گرفت که با افزایش ارتفاع از سطح دریا آغاز رشد رویشی و ظهور برگهای اولیه به تأخیر میافتد و ارتفاع از سطح دریا در طول دوره رشد رویشی و زمان وقوع پدیدههای حیاتی نقش دارد و با افزایش آن دوره رویش طولانیتر میگردد.
محمدامین سلطانی پور
دوره 20، شماره 4 ، بهمن 1383، ، صفحه 547-560
چکیده
در این تحقیق ده گونه مهم و شاخص اسانس دار استان هرمزگان از خانواده نعناع (Labiatae) به نامهای اسطوخدوس راست (Lavadula stricta) ، پونه کوهی (Mentha mozaffariani)، مریم گلی مصری (Salvia aegyptiaca) ، مریم گلی کاروندری (Salvia mirzayanii)، مریم گلی خلیجی ( salvia santolinifolia)، مریم گلی جنوبی (Salvia sharifii)، کلپوره (Teucrium pollium) ،مریم نخودی بلوچستانی(Teucrium stocksianum) ، آویشن شیرازی (Zataria multiflora) و مورخوش ...
بیشتر
در این تحقیق ده گونه مهم و شاخص اسانس دار استان هرمزگان از خانواده نعناع (Labiatae) به نامهای اسطوخدوس راست (Lavadula stricta) ، پونه کوهی (Mentha mozaffariani)، مریم گلی مصری (Salvia aegyptiaca) ، مریم گلی کاروندری (Salvia mirzayanii)، مریم گلی خلیجی ( salvia santolinifolia)، مریم گلی جنوبی (Salvia sharifii)، کلپوره (Teucrium pollium) ،مریم نخودی بلوچستانی(Teucrium stocksianum) ، آویشن شیرازی (Zataria multiflora) و مورخوش (Zhumeria majdae) مورد بررسی اکولوژیکی قرار گرفتند. عوامل مختلفی همچون مشخصات رویشگاهی ، مناطق پراکنش، فرم ظاهری ، اسم محلی، اسم فارسی ، ارتفاع از سطح دریا، اقلیم، بارندگی، درجه حرارت، جهت شیب، درصد شیب، گیاهان همراه ، بافت، PH و EC خاک ، ترکیبهای شاخص و مصارف درمانی سنتی برای هر گونه تعیین گردید. اکثر گونه ها به صورت بوته ای بوده و اندام مورد مصرف آنها بیشتر برگ است که به صورت جوشانده، دم کرده و پودر شده جهت درمان ناراحتیهای گوارشی، درد مفاصل، تب، سردرد، سرماخوردگی، مسکن درد و التیام زخمها مصرف می شوند. ترکیبهای شاخص این گیاهان بیشتر لیالول، لیمونن و مشتقات آنها میباشند که به سبب بوی خوش و خاصیت آرامبخشی اسانس می باشد. این گیاهان جملگی در نواحی کوهستانی استان پراکنده هستند، ولی در عین حال برخی ار آنها در ارتفاعات پایینتر دشتها و تپه ها نیز دیده می شوند. دامنه ارتفاعی رویشگاهها بین 10 تا 2100 متر از سطح دریا متغیر است. بافت خاک رویشگاهها لومی شنی و لومی است و PH خاک بین 7.32 تا 8.5 و EC خاک بین 0.130 تا 1.357 میلی موس بر سانتیمتر متغیر است. بافت خاک رویشگاهها لومی شنی و لومی است و PH خاک بین 7.32 تا 8.5 و EC خاک بین 0.130 تا 1.357 میلی موس بر سانتیمتر متغیر است . اقلیم محل پراکنش گونه ها به روش دومارتن گرم و فراخشک، گرم و نیمه خشک بیابانی و گرم و خشک بیابانی است. متوسط درجه حرارت بین 17.5 تا 27.5 درجه سانتیگراد و متوسط بارندگی سالانه بین 150 تا 350 میلیمتر متغیر است، ولی برای اکثر گونه ها متوسط بارندگی سالانه 150 تا 200 میلیمتر می باشد. گونه ها بیشتر در صخره های پرشیب اراضی سنگلاخی با خاک بسیار کم در درز و شکاف صخره ها رویش دارند و هیچ کدام از آنها پراکنش وسیعی برای تشکیل تیپ ندارند.
محمدامین سلطانی پور؛ محمدباقر رضایی؛ علی مرادشاهی
دوره 20، شماره 3 ، آبان 1383، ، صفحه 277-289
چکیده
مورخوش (Rech. f. & Wendelbo Zhumeria majdae ) یکی از گیاهان دارویی مهم، پرمصرف، اندمیک و انحصاری استان هرمزگان است که خواص درمانی آن از دیر باز مورد توجه مردم بوده است. به همین منظور اثرات ضد میکروبی اسانس برگ گیاه بر رشد باکتریهای Escherichia coliو Staphylococcos aureus با روشهای چاهک و دیسک کاغذی و تعیین MIC مطالعه شد. اسانس گیری با دستگاه تقطیر و حلال آب ...
بیشتر
مورخوش (Rech. f. & Wendelbo Zhumeria majdae ) یکی از گیاهان دارویی مهم، پرمصرف، اندمیک و انحصاری استان هرمزگان است که خواص درمانی آن از دیر باز مورد توجه مردم بوده است. به همین منظور اثرات ضد میکروبی اسانس برگ گیاه بر رشد باکتریهای Escherichia coliو Staphylococcos aureus با روشهای چاهک و دیسک کاغذی و تعیین MIC مطالعه شد. اسانس گیری با دستگاه تقطیر و حلال آب انجام شد، ترکیبهای موجود در اسانس گیاه مورخوش با استفاده از تکنیکهای GC و GC/MS شناسایی شد. 22 ترکیب از مجموع 98.7 درصد وزن اسانس شناسایی شد لینالول با 60.4 درصد و کامفور با 26.5 درصد بیشترین ترکیب اسانس بودند. در این بررسی stock محلول هموژنه 1 میلی لیتر اسانس برگ گیاه مورخوش در 50 میلی لیتر محلول صمغ عربی( 2.5 گرم در لیتر) به عنوان غلظت 100 درصد در نظر گرفته شد و بر آن اساس رقتهای مختلف 20, 40 , 60 و 80 درصد تهیه گردید. رقتهای 0, 20, 40 و 60 درصد بر باکتری گرم مثبت Staphylococcos aureus خاصیت MIC و رقتهای 80 و 100 درصد خاصیتMBC بر باکتری گرم منفی Escherichia coli, رقتهای 0 و 20 درصد اسانس خاصیت MIC و رقتهای 40, 60, 80 و 100 درصد خاصیتMBC را نشان دادند نتایج حاکی از آن است که رقتهای پائینتر اسانس بر باکتری گرم منفی Escherichia coliنسبت به باکتری گرم مثبت Staphylococcos aureus موثر تر است.
محمدامین سلطانی پور؛ علی مرادشاهی؛ محمدباقر رضایی؛ حسین میرزایی ندوشن
دوره 19، شماره 1 ، اردیبهشت 1382، ، صفحه 47-62
چکیده
در این بررسی اثر غلظتهای مختلف (0، 2.5، 5، 10، 20، 50 و 100 درصد) اسانس برگ گیاه مورخوش (Zhumeria majdae) جمع آوری شده از منطقه کوه سرچاهان، بر سلولهای درحال تقسیم میتوز و مراحل آن در ریشه پیاز (Allium cepa)بررسی گردید. نتایج مطالعه نشان داد، که در حضور تمام غلظتهای اسانس کاهش معنی داری در تعداد سلولهای درحال تقسیم نسبت به شاهد مشاهده می شود و با افزایش غلظت ...
بیشتر
در این بررسی اثر غلظتهای مختلف (0، 2.5، 5، 10، 20، 50 و 100 درصد) اسانس برگ گیاه مورخوش (Zhumeria majdae) جمع آوری شده از منطقه کوه سرچاهان، بر سلولهای درحال تقسیم میتوز و مراحل آن در ریشه پیاز (Allium cepa)بررسی گردید. نتایج مطالعه نشان داد، که در حضور تمام غلظتهای اسانس کاهش معنی داری در تعداد سلولهای درحال تقسیم نسبت به شاهد مشاهده می شود و با افزایش غلظت اسانس این میزان کاهش، بیشتر می شود. متوسط سلولهای درحال تقسیم در گروه شاهد 7.5 درصد و در غلظت 100 درصد صفر بود. همچنین مراحل پروفاز، متافاز و آنافاز نیز با افزایش غلظت اسانس کاهش معنی داری نشان دادند که بیشترین کاهش مربوط به مرحله پروفاز بود. به نظر می رسد وجود ترکیبهای ترپنی در اسانس برگ گیاه مورخوش از عوامل اصلی کاهش تقسیم میتوز در ریشه پیاز باشد.
محمدامین سلطانی پور
دوره 8، شماره 1 ، تیر 1380، ، صفحه 63-90
چکیده
گونه دارویی استان همراه اطلاعاتی از قبیل نام فارسی، نام محلی، نام علمی، نام خانواده، زمان گلدهی، محل پراکنش، وضعیت رویشگاه، ارتفاع از سطح دریا، گیاهان همراه، میانگین بارنگی سالیانه و درجه حرارت متوسط محل رویش، اندام مورد مصرف، طریق و مورد مصرف آنها شناسایی گردید که به ۲۱۸ جنس و ۷۷ خانواده مربوط هستند. این گیاهان در دشتهای پهناور، ...
بیشتر
گونه دارویی استان همراه اطلاعاتی از قبیل نام فارسی، نام محلی، نام علمی، نام خانواده، زمان گلدهی، محل پراکنش، وضعیت رویشگاه، ارتفاع از سطح دریا، گیاهان همراه، میانگین بارنگی سالیانه و درجه حرارت متوسط محل رویش، اندام مورد مصرف، طریق و مورد مصرف آنها شناسایی گردید که به ۲۱۸ جنس و ۷۷ خانواده مربوط هستند. این گیاهان در دشتهای پهناور، تپه ها و دامنه کوهها (۱۵۲ گونه)، مناطق کوهستانی (۱۰۳ گونه)، آبراهه ها، کنار چشمه ها، جویهای آب و مناطق مرطوب (۲۹ گونه)، روی تپه های شنی ساحلی و حاشیه های کم ارتفاع آن (16 گونه) و اراضی شور و به نسبت شور (۱۹ گونه) رویش دارند. تعداد ۲۰۹ گونه بومی استان و تعداد ۱۷۲ گونه استفاده های درمانی رایج و سنتی دارند، ضمن آنکه مردم با کاربرد ۱۲۰ گونه دیگر به طور کامل بیگانه هستند.